Søren Kierkegaard - terrorismens teolog. Søren Kierkegaard τρομοκράτης;
"Fri mig for Kierkegaard", φωνάζουν μερικοὶ Δανοί γιὰ τὸν συμπατριώτη τους, ποὺ φέτος γιορτάζει όλος ὁ κόσμος τὰ 200 χρόνια ἀπὸ τὴ γέννησή του. Τὸν θεωροῦν αὐστηρό. Ὑπὲρ τὸ δέον. Μερικοί, μάλιστα, τὸν θεωροῦν ἕνας εἶδος "ταλιμπάν". Φονταμενταλιστή. Ὑπάρχει ὅμως δημοκραρία στὴν θρησκεία; Μιλοῦν γιὰ φανατισμὸ τῶν Μωαμεθανῶν. Μποροῦν νὰ συνυπάρξουν Ἰσλάμ καὶ Δημοκρατία;
Χριστιανισμός. Ποιὸς Χριστιανισμός;
Σχέση καὶ διαφορὰ μεταξὺ Χριστιανοσύνης καὶ Χριστιανισμοῦ τῆς Καινῆς Διαθήκης
(Video)
Τί σημαίνει Χριστιανισμός; Πῶς τὸν ἐννοεῖ ὁ καθένας; Τὸ θέμα «Χριστιανισμός», καὶ πιὸ συγκεκριμένα, τὸ θέμα τῆς ἀποδοχῆς τοῦ Χριστιανισμοῦ ἔχει πολλές παραμέτρους. Μιὰ ἀπὸ αὐτὲς τὶς παραμέτρους σχολιάζει τὸ παρὸν ἄρθρο, ποὺ ἀφορμή του ἔχει τὸν Σ. Κίερκεγκωρ καὶ ποιὸν Χριστιανισμὸ αὐτὸς κήρυττε.
Εἰσαγωγή
Ὑπότιτλος: Ὑπαρξισμὸς σημαίνει νὰ εἶσαι ἐπιμελῶς ἀτημέλητος, ἔτσι τὸν καταλάβαινε, τοὐλάχιστον, ἡ μητέρα μου, ἀλλὰ καὶ ὁ Σῖμος, ὁ ὑπαρξιστής, ποὺ ἦρθε ἀπὸ τὴν Γαλλία, ἀλλὰ καὶ οἱ περισσότεροι ἄνθρωποι.
Ἡ ἱστορία αὐτοῦ τοῦ, μυστηριώδους μέχρι στιγμῆς, σχολιασμοῦ ἔχει τὴν ἀρχή της στὸ σκανδαλοθηρικὸ περιοδικὸ τῆς ἐποχῆς τοῦ Κίερκεγκωρ «Ὁ Κουρσάρος», ποὺ εἶχε μάλιστα καὶ συνδρομητές. Ἐκδότης του ἦταν ἕνας νέος, ἑβραϊκῆς καταγωγῆς, πνευματώδης, ὀνόματι Goldsmith. Ὅλοι, λίγο-πολὺ, γνωρίζουμε γιὰ τὰ σκίτσα τοῦ περιοδικοῦ, ποὺ γελοιοποιοῦσαν τὸν Κίερκεγκωρ. Ἀπὸ μιὰ ἄποψη καθρέφτιζαν τὴν «ὑποδοχὴ» τῶν κηρυγμάτων καὶ τῶν δημοσιεύσεων τοῦ Κίερκεγκωρ, θέσεων ποὺ εἶχαν σχέση μὲ τὴν σοβαρὴ θεώρηση τοῦ Χριστιανισμοῦ. Δὲν δέχονταν τὸν Κίερκεγκωρ ἤ δὲν δέχονταν τὸν Χριστιανισμὸ ποὺ κήρυττε ὁ Κίερκεγκωρ ἤ τὴν ἀποστροφή τους γιὰ μιὰ σοβαρὴ ἀποδοχὴ τοῦ Χριστιανισμοῦ τὴν «πλήρωνε» ὁ Κίερκεγκωρ, ἀφοῦ ὁ Χριστιανισμός, μὲ τὸ περιεχόμενό του στὴν Χριστιανοσύνη, ὅλους τοὺς βόλευε; Ποιὸ ἦταν τὸ καινούργιο στὸν Χριστιανισμὸ τοῦ Κίερκεγκωρ; Σὲ μιὰ χῶρα ποὺ βασίλευε, στὴν κυριολεξία, ποὺ θριάμβευε ἡ Χριστιανοσύνη, ὅπου ὁ Ἑγελιανισμὸς καὶ ὁ Διαφωτισμὸς βοηθοῦσαν ὥστε οἱ κάτοικοι νὰ νοιώθουν εὐτυχεῖς, ἀφοῦ τὰ λύτρα γιὰ τὴν εἴσοδό τους στὸν Παράδεισο εἶχαν πληρωθεῖ, τί τοὺς σκότιζε μὲ τὶς φιλοσοφίες του; Τὸ ἔργο τοῦ Κίερκεγκωρ ἦταν «ἀναθερμαντικὸ» τοῦ Χριστιανισμοῦ καὶ αὐτὸ τοὺς βάρυνε, διότι οἱ περισσότεροι ἦσαν, καὶ εἴμαστε ἀκόμα καὶ σήμερα ὅλοι μας, «κατ’ ὄνομα» μόνον Χριστιανοί.
Αὐτὰ ὡς πρὸς τοὺς συγχρόνους του ἀναγνῶστες. Κατόπιν, ἀφοῦ πέρασαν πολλὲς δεκαετηρίδες, σοβαρὰ σκεπτόμενοι ἄνθρωποι ἀνακάλυψαν τὸν Κίερκεγκωρ, καὶ μεταφράζοντάς τον σὲ μιὰ Weltsprache, μιὰ εὐρύτερα ὁμιλούμενη γλῶσσα, ὅπως ἡ Γερμανική, πραγματικὰ τὸν «ξαναζωντάνεψαν». Καὶ πάλι, ὅμως, οἱ περισσότεροι ἄνθρωποι, δὲν μπόρεσαν, δὲν ἄντεχαν νὰ τὸν κατανοήσουν στὴν οὐσία καὶ ...τὸν ἑρμήνευσαν ἔτσι ὅπως τοὺς «βόλευε» («γιέ μου, πῶς βγαίνεις ἔξω ἔτσι, σὰν ὑπαρξιστής;» ἀτημέλητος, μὲ ρωτοῦσε στὴν Φλώρινα ἡ μητέρα μου). Κάποιο παρόμοιο «βόλεμα» ἔγινε καὶ μὲ κάποιους θεολόγους, οἱ ὁποῖοι θέλησαν νὰ προσεταιριστοῦν τὴν ἀνερχόμενη φήμη του καὶ ...τὸν «ἑρμήνευσαν» παρερμηνεύοντάς τον, κοινῶς, κατὰ τὸ δοκοῦν.
Μέρος Πρῶτο
Ὁ Κ. ὀνειρευόταν καὶ προσπαθοῦσε νὰ «πείσει» (τὸ θέμα αὐτὸ τῆς «πειθοῦς» ἀποτελεῖ σπουδαιότατο κεφάλαιο τῆς σκέψης τοῦ Κίερκεγκωρ. Ξεκινάει ἀπὸ τὴν ἔννοια τῆς κατοχῆς τῆς «Ἀλήθειας», τὴν ἀδυναμία τῆς ἐκμαίευσης, τῆς σωκρατικῆς μεθόδου ἐξαγωγῆς τῆς ἀλήθειας, τῆς μόνης Ἀλήθειας ποὺ εἶναι ὁ Χριστός, συνεχίζει μὲ τὴν μέθοδο τῆς διαλέξεως, συνδιαλέξεως, τοῦ σεβασμοῦ τῆς ἐλευθερίας τῶν ἀπόψεων, τὴ χρήση ἔμμεσου λόγου γιὰ τὴν προβολή, τὴν ἑρμηνεία, τὴ διάδοση τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ, τὴν ἀδυναμία τῆς ἄμεσης μετάδοσής του) τοὺς συγχριστιανοὺς νὰ αἰσθάνονται καὶ νὰ ἐκδηλώνονται ὅπως παλιὰ οἱ Χριστιανοὶ στὴν πρώτη Ἐκκλησία. Ἀλλά, ἐπειδὴ κάτι τέτοιο, στὴν «εἰρηνικὴ» Δύση μας, σήμερα, εἶναι κάτι τέτοιο ἀδιανόητο, ὅλοι ζοῦμε σὲ μιὰ εἰρηνικὴ περίοδο, σὲ μιὰ θριαμβεύουσα Ἐκκλησία, πηγαίνει κανεὶς σὲ βαπτίσια καὶ δὲν καταλαβαίνει κανένας ὅτι κάποιος χρίεται, γίνεται ἐκείνην τὴν στιγμὴ Χριστιανός, γίνεται ἀγωνιστής, μέχρι θανάτου ἂν χρειαστεῖ, τώρα, ἔτσι ὅπως ἦρθαν τὰ πράγματα, θὰ πρέπει, γιὰ νὰ καταλάβουμε τί ἤθελε νὰ πεῖ ὁ Κίερκεγκωρ, νὰ φανταστοῦμε τὸ πῶς εἶναι ἕνας Χριστιανός, ὡς μειονότητα, σὲ ἕνα μέρος τοῦ πλανήτη, σὲ μιὰ χῶρα τοῦ πλανήτη π.χ. σὲ μιὰ μωαμεθανικὴ χῶρα ἤ σὲ μιὰ χώρα ποὺ ὑπερισχύει τὸ μωαμεθανικὸ στοιχεῖο. Ἐκεῖ, τὸ νὰ πεῖς ὅτι εἶσαι Χριστιανὸς μπορεῖ νὰ σοῦ στοιχίσει φασαρίες, μπορεῖ νὰ σημαίνει καὶ τὸ θάνατό σου, καμμιὰ φορά, ἀπὸ φανατικούς.
Μέρος Δεύτερο
Μὲ τὴν εὐκαιρία τοῦ ἑορτασμοῦ, φέτος, τῶν 200 χρόνων ἀπὸ τὴ γέννηση τοῦ Σ. Κίερκεγκωρ, διάφοροι σύλλογοι φίλων του, ἀπὸ ὅλον τὸν κόσμο, ἀλλὰ καὶ μεμονωμένα ἄτομα ἐρευνητῶν τοῦ ἔργου του, δημιούργησαν ἐκδηλώσεις, συνέδρια, διαλέξεις, ἀλλὰ καὶ συναυλίες, ἐκθέσεις καὶ πολλὰ ἄλλα. Ἐννοεῖται ὅτι ὁ μεγαλύτερος ἀριθμὸς ὅλων αὐτῶν τῶν ἐκδηλώσεων ἔλαβε χῶρα στὴν Δανία. Ἔνοιωθε κανεὶς ὅτι ὅλη ἡ Δανία φλεγόταν, διότι γιόρταζε ἕνα ἀπὸ τὰ πιὸ σπουδαῖα παιδιά της. Μάλιστα, ἄκουσα κάποιον νὰ λέει ὅτι αἰσθανόταν ὑπερήφανος ποὺ ἦταν Δανός, ἐξ αἰτίας τοῦ Κίερκεγκωρ. Ἄρχισα νὰ συλλέγω τὶς ἀνακοινώσεις μὲ τὶς ἡμερομηνίες καὶ τὸ περιεχόμενο αὐτῶν τῶν ἐκδηλώσεων ἀπὸ ὅλον τὸν κόσμο, γιὰ νὰ φτειάξω ἕνα εἶδος «βιβλίου Γενεθλίων». Ἔγινα φίλος μὲ πάρα πολλοὺς ἀπὸ αὐτοὺς τοὺς συλλόγους στὸ Face Book καί, ἔτσι, παρακολουθοῦσα, ἀπὸ πιὸ κοντά, ὅλα αὐτὰ τὰ δρώμενα. Καὶ μάθαινα καινούρια πράγματα, πού, μολονότι ἤμουν ἀπὸ πολλὰ χρόνια ἐρευνητής, δὲν τὰ εἶχα σκεφτεῖ. Π.χ. ὅτι ὑπῆρχαν ἄνθρωποι, ποὺ ἑλκύονταν ἀπὸ τὸν Κίερκεγκωρ μόνον καὶ μόνον ἀπὸ τοὺς στοχασμούς του γιὰ τὴν ἀγάπη ἤ ἐπειδὴ βοηθήθηκαν ὑπαρξιακὰ διαβάζοντας τὸν «Φόβο καὶ Τρόμο». Ἄλλους γοήτευε τὸ ρομάντζο του μὲ τὴν Ρεγγίνα στὸ Παρίσι τοῦ Βορρά, ὅπως λεγόταν ἡ Κοπεγχάγη ἐκείνην τὴν ἐποχή. Καὶ πολλὰ ἄλλα.
Ἐννοεῖται ὅτι τὸ ἐνδιαφέρον θὰ ἦταν ποικίλο, ὅμως μὲ ἐξέπλησσε τὸ γεγονός ὅτι λίγοι μόνον ἐνδιαφέρονταν γιὰ τὸν «συνολικὸ» Κίερκεγκωρ. Ὁ καθένας ἔπαιρνε ὅ,τι ἤθελε.
Καὶ ὁ Advocatus Diavoli ἦρθε αὐτοπρόσκλητος καὶ χωρὶς φκιασίδια. Περιστροφὲς ὑπῆρχαν, ἀλλὰ ἦσαν εἴτε ἀτυχεῖς εἴτε ἀκαλαίσθητες. Προέρχονταν ἀπὸ τὶς ἐφημερίδες. Ἦσαν δημοσιογράφοι. Καλά, καταλαβαίνει κανεὶς ἕναν συγγραφέα, ὁ ὁποῖος θέλει νὰ κερδίσει τὸ κοινὸ καὶ γράφει βιογραφίες τραβηγμένες ἀπὸ τὰ μαλλιά, καθὼς θέλουν οἱ περιστασιακοὶ ἀναγνῶστες, ἀλλὰ οἱ δημοσιογράφοι; Ποιὰ ἐνημέρωση παρέχουν στὸ κοινὸ τῆς Νέας Ὑόρκης, ποὺ θέλει νὰ μάθει τὸν λόγο γιὰ τὸν ὁποῖο ἡ Δανία ἔχει στολιστεῖ μὲ τὰ γιορτινά της καὶ προσκάλεσε γνωστὸ δημοσιογράφο της νὰ πάρει συνέντευξη ἀπὸ γνωστὸ Γάλλο φιλόσοφο, ὅταν ἀποδεικνύεται ὅτι δὲν φρόντισαν προηγουμένως νὰ μάθουν ἀπὸ ἕναν ὑπεύθυνο Δανό γιὰ τὸ κέντρο βάρους τοῦ γίγαντα Κίερκεγκωρ; Λίγες ἀλήθειες ἔμαθα ἀπὸ αὐτόν, ὅτι π.χ. ἡ κυβέρνηση τῆς Δανίας, πρὸ τριετίας εἶχε πληρώσει πολλαπλάσιο ποσό γιὰ τὸν ἑορτασμὸ ἑνὸς ἀκόμα πιὸ ἀγαπημένου παιδιοῦ της, τοῦ Χάνς Κρίστιαν Ἄντερσεν καὶ ἄλλα τέτοια, ἀλλὰ τὸν Κίερκεγκωρ τὸν προσέφερε στὸν Νεοϋορκέζο σοφιστικὲ κάτοικο στὸ πρωϊνὸ πιάτο σὰν... «καλά, λένε καὶ κάποιοι ἄλλοι „κολλημένοι“ ...κάτι». Ἤ κάποιος ἄλλος, μᾶλλον πληρωμένος, προσπαθοῦσε σὲ πολλὲς σελίδες νὰ ἀπαριθμήσει τὰ κοινὰ τοῦ Κίερκεγκωρ μὲ τὸν Μπόμπ Ντύλαν! Ἄλλος τὰ ἴδια μὲ τὸν Γούντυ Ἄλλεν. Ἄλλος, ἀκολουθώντας μὲ παλιότερη συνταγὴ μὲ τὸν Ζάν Πώλ Σάρτρ, τὸ ἴδιο Νεοϋορκέζικο περιοδικό, ἔκανε ἱστοσελίδα μὲ Τσελεμεντέ, βιβλίο μαγειρικῆς «α λα Κίερκεγκωρ», μὲ τὰ φαγητὰ ποὺ ἔτρωγε ὁ Κίερκεγκωρ!
Τὸ ἀποκορύφωμα ὅμως βρισκόταν στὴν Δημοσιογραφία τῆς Κοπεγχάγης, ποὺ περισυνέλεξε τοὺς «ἀγανακτισμένους» ἐναντίον τοῦ Κίερκεγκωρ. Ἡ φωνή τους ἦταν «Ἀπαλλάξτε μας, ἀπελευθερῶστε μας ἀπὸ τὸν Κίερκεγκωρ», «ὁ Κίερκεγκωρ εἶναι ἕνας ταλιμπάν, ἕνας τρομοκράτης ποὺ θέλησε, πολεμώντας τοὺς δίδυμους στύλους τῆς Ἐκκλησίας τῆς Δανίας, τοὺς ἐπισκόπους της, τὸν Μάρτενσεν καὶ τὸν Μύνστερ, νὰ καταστρέψει τὴν εὐλογημένη Δανία. Εὐτυχῶς, πέθανε κι’ αὐτός γρήγορα, ἀμέσως μετὰ τὴν ἐπίθεσή του ἐναντίον τῆς Ἐκκλησίας, μοιράζοντας φυλλάδια στοὺς δρόμους τῆς Κοπεγχάγης, ὅπως ὅλοι οἱ καμικάζι ποὺ εἶναι ζωσμένοι μὲ ἐκρηκτικά». Ὁ Κίερκεγκωρ τρομοκράτης, πιεστικός, δυσβάστακτο, πολὺ βαρὺ σακάκι, ψυχοβγάλτης... Ὁ Χριστιανισμὸς ποὺ εὐαγγελίζονταν ὁ Κίερκεγκωρ τοὺς φαίνονταν σκληρός, ἐξωπραγματικός.
Δηλαδή, τί Χριστιανισμὸ θέλουν αὐτοὶ οἱ ἄνθρωποι; Ποιοὶ ἄνθρωποι; Ἐννοεῖται ὅτι πρόκειται γιὰ ὁρισμένους, ὄχι γιὰ ὅλους. Ἀλλά, ὅταν πρόκειται γιὰ κύριο ἄρθρο τῆς μεγαλύτερης ἐφημερίδας τῆς Κοπεγχάγης, τότε, αὐτοὶ οἱ ὁρισμένοι, δὲν εἶναι λίγοι, εἶναι οἱ περισσότεροι. Τί εἴδους Χριστιανισμὸ θέλουν αὐτοί, οἱ περισσότεροι; Ἔτσι κι’ ἀλλοιῶς, ὡς Προτεστάντες, γιὰ τὴν δική μου τὴ θεώρηση ὡς ἑλληνο-ορθοδόξου Χριστιανοῦ, εἶναι τρομερὰ «φιλελεύθεροι», π.χ. ὁ καθένας τους μπορεῖ νὰ εἶναι δυϊστής ἤ ὄχι, δηλ. ἀπὸ πανθεϊστὴς μέχρι τὸ ἀντίθετο, δυιστής, καὶ κανεὶς δὲν ἀμφισβητεῖ τὴν «Εὐαγγελικότητά» του, βρίσκεται στὰ πλαίσια τοῦ ἐπιτρεπτοῦ γιὰ τὸ δόγμα του!
Ἐπανερχόμεθα τώρα στοὺς φονταμενταλιστές, τοὺς φανατικούς, τοὺς ταλιμπάν. Τίθεται τὸ ἐρώτημα, ἐπειδὴ καὶ στὴν Ἑλλάδα εἴχαμε τέτοια φαινόμενα. Φαινόμενα σὰν τὸν μακαριστὸ Καντιώτη, σὰν τὸν Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης κ.ἄ., παντοῦ μπορεῖ νὰ ὑπάρχουν φανατικοί, ἀλλὰ τί σχέση θὰ μποροῦσαν νὰ ἔχουν αὐτοὶ μὲ τὸν Κίερκεγκωρ;
Ὅμως, μὲ αὐτὴν τὴν ἀπαίσια εὐκαιρία, ἐπωφελούμεθα τῆς εὐκαιρίας καὶ θέτουμε εὑρύτερο ἐρώτημα, τὸ κατ’ ἐξοχὴν ἐρώτημα τοῦ ἄρθρου αὐτοῦ: «Μπορεῖ νὰ ἔχει σχέση ὁ Χριστιανισμὸς μὲ τὴ Δημοκρατία;» Δηλαδή, τὸ ὅτι μᾶς ζητάει ὑπακοὴ ἡ Ἐκκλησία, δὲν σημαίνει ὅτι μᾶς ζητάει νὰ τὴν ἐπιβάλλουμε σὲ ἄλλους. Νὰ τὴν κηρύξουμε, ναί, ὀφείλουμε νὰ τὸ κάνουμε, ἀλλὰ στὰ πλαίσια τῆς διάλεξης, καὶ ἡ διάλεξη αὐτὴ θὰ δείχνει τὸν σεβασμό μας στὴν πορεία τοῦ συνδιαλεγόμενου.
Μέρος Τρίτο
Ὅμως, καὶ στὸν Χριστιανισμὸ ὑπάρχουν ταλιμπάν, ὁμολογουμένως. Ὑπῆρχαν καὶ ὑπάρχουν. Ἀλλὰ μόνον ὁ Κίερκεγκωρ δὲν θὰ μποροῦσε νὰ χαρακτηριστεῖ ὡς κάτι τέτοιο. Ἔχω διαβάσει προτάσεις Προτεσταντῶν, θεολόγων, ἀκολούθων τῆς Διαλεκτικῆς Θεολογίας, ποὺ λένε φοβερὰ λόγια, σὰν νὰ εἶναι ταλιμπάν, Καθολικῶν ἱερέων, Ἑλληνορθόδοξων Μητροπολιτῶν, ποὺ μόνον κήρυκες τῆς Ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ δὲν εἶναι. Ὅλοι αὐτοὶ δὲν ἐκφράζουν τὸν Χριστιανισμό. Ἔχω ἀκούσει μωαθεθανοὺς θεολόγους νὰ λένε ὅτι οἱ φανατικοί, οἱ λεγόμενοι φονταμενταλιστές, οἱ ταλιμπάν δὲν ἐκφράζουν τὸν πραγματικὸ Μωαμεθανισμό.
Ἀναζητᾶται ἡ ἀπάντηση στὸ ἐρώτημα κατὰ πόσον εἶναι δυνατὴ ἡ συνύπαρξη Μωαμεθανισμοῦ καὶ Δημοκρατίας, προκειμένου νὰ ἐπιτραπεῖ ἡ εἴσοδος στὴν Εὐρωπαϊκὴ Ἕνωση τῆς Τουρκίας. Μία μικρὴ γεύση ἔχουμε πάρει ἐμεῖς οἱ Ἕλληνες, ἀλλά, ἀκόμη, ἐξ ἁπαλῶν ὀνύχων. Crasch Test δὲν ἔχει γίνει ἀκόμα. Θὰ πάρει μία γεύση, ἀλλὰ καὶ τὸ μήνυμα καὶ ἡ Τουρκία. Πρὸς τὸ παρὸν βλέπουμε μωαμεθανούς, οἱ ὁποῖοι εἶναι πολῖτες τῆς Νορβηγίας, νὰ ἀπαιτοῦν ἀνεξαρτηκοποίηση τῆς περιοχῆς στὴν ὁποία ζοῦν. Γίνεται φανερὸ ἔτσι ὅτι οἱ Μωαμεθανοὶ δὲν ἀντέχουν ἤ δὲν ἀνέχονται τὴν μετάλλαξή τους.
Βλέπετε, καὶ ὁ Χριστιανισμὸς ἔπρεπε νὰ μεταμορφωθεῖ, νὰ μεταλλαχθεῖ σὲ Χριστιανοσύνη, γιὰ νὰ μπορέσει, γιὰ νὰ τοῦ ἐπιτραπεῖ νὰ ἐνταχθεῖ καὶ νὰ συνυπάρξει στὸ ἀγγλοσαξωνικὸ Ἀμυντικὸ Σύμφωνο τῆς Δύσης, δηλ. στὸ ΝΑΤΟ, μὲ τὸν ἀνθρωπισμὸ τοῦ Κάντ καὶ τὶς «παράπλευρες ἀπώλειες».
Ὁ Κίερκεγκωρ λέει «ΝΑΙ». Ὁ Χριστιανισμὸς εἶναι ἄκρως δημοκρατικός. Παράδειγμα ἡ διαλεκτική, ποὺ χαρακτηρίζει τὴν ἐπικοινωνία καὶ τὴν ἀνταλλαγὴ ἀπόψεων τῶν ἀνθρώπων, οἱ ὁποῖοι κηρύσσουν τὸν Χριστό, τὴν Ἀγάπη, τὴν Καινούρια Διαθήκη.
Ὁ Χριστὸς εἶναι ἡ Ἀλήθεια. Θέλω καὶ πρέπει νὰ τὴν μεταδώσω. Τί εἶναι διάλεξη μὲ τὸν ἄλλο; Βλέπω τὸν συνάνθρωπό μου νὰ βαδίζει τὸν δρόμο του ἤ νὰ τρέχει πρὸς τὸν στόχο του, τὸν προορισμό του. Δὲν ἔχεις τὸ δικαίωμα νὰ τὸν σταματᾶς στὸν δρόμο του γιὰ νὰ τοῦ πεῖς κάτι καὶ τὸν ἀνακόψεις στὸν ρυθμὸ καὶ στὴν κατεύθυνση, ἀλλὰ πρέπει νὰ τρέξεις κι’ἐσὺ πλάϊ του, στὸν ἴδιο ρυθμό, καὶ τρέχοντας νὰ τοῦ ἐξηγεῖς αὐτὰ ποὺ θέλεις. Ἀλλὰ καὶ ὁ Σωκράτης, τὸ ἀνθρώπινο πρότυπο τοῦ Κίερκεγκωρ, ποὺ εἶχε πολλὰ ἀπὸ τὰ στοιχεῖα τοῦ Χριστιανισμοῦ, ἔλεγε: «Δὲν μπορῶ νὰ διδάξω σὲ κανέναν τίποτε. Μπορῶ μόνο νὰ τὸν κάνω νὰ σκέφτεται.»
===============================================================================
To καταπληκτικό έργο Έξοδος του Μαρκ Σαγκάλ. Συνδυάζει την βιβλική έξοδο με την σταυροαναστάσιμη κάθοδο στον Άδη και έξοδο μας από τον θάνατο στην ζωή. Αποτυπώνει την διηνεκή πραγματικότητα: Ο λαός του Θεού, ο λαός του Θεού κάθε εποχής εξοδεύει από αυτόν τον σκοτεινό, αποπνιχτικό κόσμο, την κοιλάδα του θανάτου ,προς την όντως Ζωή, κάτω από την σκέπη του Σταυρού και με αναφορά στον Εσταυρωμένο. Ζούμε ένα διαρκές ταξίδι προς την ανάσταση. Μην βαλτώνουμε. Ποτε! (Panteleimon Krouskos)
In Gilleleje, a village that Kierkegaard visited in 1835 and wrote the line "truth for which to live and die."
”Das glaube ich fest: so viel Verworrenes, Böses und Abscheuliches in den Menschen auch wohnen kann, wenn sie zum verantwortungs und reuelosen „Publikum“, zur „Menge“ und dergleichen werden, so viel Wahres und Gutes und Liebenswertes ist in ihnen, wenn man erreichen kann, daß sie Einzelne werden. Ach, und wie würden die Menschen nicht - Menschen werden, Menschen, die man lieben müsste, wenn sie Einzelne vor Gott würden.“
„Wenn der Gute klug ist, weiß er, wie die Welt das Gute haben will: unwahr, angenehm gemacht; weiß er, wie die Menge gewonnen werden will, die gefürchtete, die fordert, „daß der Lehrer vor den Zuhörern zittere und ihnen schmeichle“; dies alles weiß er - um nicht danach zu handeln, sondern um durch das entgegengesetzte Verhalten womöglich auch die Täuschungen des Scheins zu meiden, damit er weder selbst auf unerlaubte Weise vom Guten Vorteil ernte (Geld, Auszeichnung und Bewunderung sich erwerbe), noch jemanden durch den Anschein betrüge...
Eine Antwort auf die Gedanken von "Fri mig for Kierkegaard" - Weekendavisen
Τὸ τί ἦταν ὁ Κίερκεγκωρ καί, κυρίως, τί πίστευε ὁ ἴδιος γιὰ τὸν ἑαυτό του, τὸ διαβάζουμε στὰ όλιγοσέλιδα ἔντυπα, μὲ τὸν τίτλο "Ἡ Στιγμή", ποὺ διένειμε στοὺς δρόμους ὁ ἴδιος, λίγο πρὶν πεθάνει.